Bron: Notaris.be

Wat betekent vruchtgebruik?

Mijn moeder heeft het vruchtgebruik geërfd over de nalatenschap van mijn vader. Ik erf als kind slechts de blote eigendom, maar ik zou toch willen overgaan tot de verkoop van bepaalde goederen. Kan dat?

Vruchtgebruik

Vruchtgebruik is het recht om tijdelijk genot te hebben van een zaak waarvan een ander het eigendom heeft. Hij of zij mag bijvoorbeeld van de woning genieten na het overlijden van de partner, en de vruchten ervan opstrijken. De bestemming van het goed moet echter worden gerespecteerd.

Het vruchtgebruik wordt vaak gebruikt in het kader van familiale vermogensplanning. Het biedt immers een mogelijkheid om te voorzien in een levensonderhoud aan de begunstigde van het vruchtgebruik.

Vruchtgebruik woning

Wanneer een persoon sterft, erft de langstlevende echtgeno(o)t(e) het vruchtgebruik van de hele nalatenschap. De kinderen krijgen dan slechts de blote eigendom. De volle eigendom wordt als het ware gesplitst. Zo krijgen de kinderen bijvoorbeeld de blote eigendom van de gezinswoning, maar mag de echtgeno(o)te er in blijven wonen. Ze mag de woning ook verhuren en de huuropbrengsten ontvangen.

Zowel de blote eigenaars (de kinderen) als de vruchtgebruiker (de langstlevende echtgenote) zijn beperkt in hun eigendomsrecht. Ze kunnen niet zomaar overgaan tot de verkoop van de geërfde goederen. Enkel wanneer de langstlevende echtgenote op haar beurt overlijdt, worden de kinderen “volle” eigenaar. Slechts dan mogen ze in principe de woning verkopen.

Vóór het overlijden van de langstlevende bevinden de partijen zich bijgevolg in een situatie waarbij ze onderling afhankelijk zijn van elkaar, wat het beheer en het beschikken van de nagelaten goederen betreft. Dit geeft vaak aanleidingen tot spanningen en onduidelijkheden.

Het vruchtgebruik afkopen of omzetten

Om tegemoet te komen aan deze praktische problemen heeft de wetgever de “omzetting van het vruchtgebruik” ingevoerd. Indien er geen andere erfgenamen zijn dan de kinderen, kan de omzetting van het vruchtgebruik,  te allen tijde gevraagd worden door de langstlevende echtgenote of de kinderen.

Vruchtgebruik afkopen of omzetten, betekent in wezen het einde van het vruchtgebruik.  Het vruchtgebruik zal immers, op vraag van één van de partijen, omgezet worden in volle eigendom, een geldsom of een rente.

Concreet zal de omzetting gebeuren aan de hand van wettelijke waardetabellen, die rekening houden met de leeftijd, het geslacht, de levensverwachting van de vruchtgebruiker.

Kinderen van de erflater kunnen in principe altijd een omzettingsvordering instellen, indien er geen andere erfgenamen zijn. Daarbij moet wel een belangrijke kantmelding gemaakt worden: Op de omzetting van het vruchtgebruik van de gezinswoning en de aanwezige huisraad kan de langstlevende echtgenote altijd haar veto instellen. De kinderen zullen dus nooit de omzetting van het vruchtgebruik op de gezinswoning kunnen afdwingen of opeisen indien de langstlevende daar niet mee instemt. Deze laatste zal nooit gedwongen kunnen worden om de gezinswoning te verlaten.

Het verschil tussen vruchtgebruik en blote eigendom

De termen vruchtgebruik en blote eigendom worden in het dagelijkse leven heel vaak gebruikt, maar deze termen zijn lang niet voor iedereen duidelijk.

In deze video proberen we duidelijk uit te leggen wat vruchtgebruik en blote eigendom nu precies wil zeggen. Veel kijkplezier!

Wat kan de notaris voor jou doen?

De omzetting van het vruchtgebruik berekenen en voltooien is een zeer technische en ingewikkelde aangelegenheid waarbij de tussenkomst van de notaris onmisbaar is.

Aarzel niet om deskundige hulp te vragen aan ons notariskantoor.